Ticari Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları

Günümüzde her ne kadar şirketler çok ayrıntılı sözleşmeler yapmak suretiyle birbirleriyle anlaşsalar da ticari uyuşmazlıkların çözüm yolları taraflarca kullanılmak zorunda kalabilmektedir. Bu uyuşmazlıklar ortaya çıktığı takdirde yapılmış bulunan sözleşmelerin içeriğinin dikkatlice incelenmesi gerekir. Burada tarafları sınırlandıran mesela yetki sözleşmesi, tahkim şartı gibi hususların incelenmesi ve daha sonra gerekli adımların atılması gerekmektedir. Mahkemeler dışında uyuşmazlıkların çözümlenmesine Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları denilmektedir. Ticari Uyuşmazlıklarda da bu yöntemler kullanılmaktadır.

Ticari Uyuşmazlıklarda Alternatif uyuşmazlık çözümü (Alternative Dispute Resolution, ADR), uyuşmazlıkların mahkeme dışı çözüm yollarıyla etkin, çok hızlı bir şekilde ve düşük maliyetle çözüme kavuşturulması için düşünülen çözüm yollarına verilen genel addır. İngilizce ifadesinin baş harflerinin kısaltması olan ADR(Alternative Dispute Resolution) kısatmasıyla bilinen alternatif uyuşmazlık çözüm yolları tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de uygulanmaktadır. ADR’nin A’sının amicable (dostane), appropriate (uygun), accepted (kabul edilmiş), olarak ifade edildiği bilinmektedir.

ADR yollarına örnek olarak tahkim, arabuluculuk, uzlaşma, tarafsız ön değerlendirme (early neutral evaluation), vakaların saptanması (fact-finding), kısa duruşma (mini-trial), tahkim-arabuluculuk (med-arb), sulh (compromise), müzakere (negotiation) gibi çoğunluğu iyi bilinen ADR yolları gösterilebilir.

Taraflar her zaman ticari uyuşmazlıkları klasik yöntemler ile çözmek zorunda değildir. Klasik yöntemlerden kastımız uyuşmazlığın mahkemelerde çözümlenmesidir. Ticari Uyuşmazlıklar genel olarak Ticaret Mahkemelerinde görülmekte olup buradan çıkan kararlar temyiz veya istinaf aşamalarını geçtikten sonra kesinleşmektedir. Türkiye’de şirketler mahkemelerde kendilerini avukatlar aracılığı ile kendilerini temsil ettirmektedirler.

Bugünkü makalemde Alternatif Çözüm Yollarından Tahkim ve Arabulucudan kısaca bahsedeceğim.
Ticari uyuşmazlıkların çözümünde tahkimden yararlanabilmektedirler. Sözleşmede yer alabilecek örnek bir tahkim şartı aşağıda gösterilmiştir.

“Bu sözleşmeden kaynaklanan veya bu sözleşmeyle ilişkili olan tüm uyuşmazlıklar, İstanbul Tahkim Merkezi Tahkim Kuralları uyarınca nihai olarak tahkim yoluyla çözümlenecektir.

Tahkim yeri Ankara Türkiyedir.

Tahkim dili Türkçe ve İnglizcedir.

Hakem sayısı 3 olacaktır.

Uyuşmazlığın esasına Türk hukuku uygulanır.”

Tahkim kararları New York Konvansiyonu sayesinde dünyada bir çok ülkede tanınma ve tenfizi gerçekleştirilebilir.

Taraflar uyuşmazlıklarını tahkim yoluyla giderebileceği gibi aynı zamanda arabulucuya başvurmak suretiyle de söz konusu uyuşmazlığı çözebilir. Arabulucu uyuşmazlığın taraflarını uzlaştırabilmek adına tarafları biraraya getirir. Taraflar bir sonuca ulaşabilirse ulaşılan bu sonuç avukat tarafından bir sözleşme ile kayıt altına alınır.